Van rauw Laos via Bangkok naar Mariënheem

[Nieuwe foto's in de gallery 28-08-07 Laos]
Het laatste verhaal eindigde in Udomxai, een rauw stadje in het noorden van Laos. De ochtend na het schrijven van het laatste bericht kwam ik een erg interessant persoon tegen, Tom (44) uit Ierland, die vanuit Ierland naar Australië aan het reizen was zonder te vliegen. Wat een held. Na wat verhalen over en weer zijn we de tempel van Udomxai aan het bekijken gegaan. Boven op de tempelberg kwamen we een leerling monnik tegen die ons uitnodigde naar zijn tempel te komen die 7 km van Udomxai lag. Snel een fiets gehuurd en daar ging het heen, heuvel op, heuvel af, bamboe bruggetje over, twee keer links, drie keer bellen voor de koeien en we waren er. Eenmaal daar hebben we in zijn hutje met nog een paar andere leerling monniken wat fruit gegeten en gingen de verhalen uiteraard weer heen en weer. Na een uur hebben we de leerling monnik geld gegeven om een woordenboek Lao-Engels te kopen en gingen we net voor het donker weer terug, want we hadden met een paar Spaans sprekende mensen afgesproken. Die avond werd het nog heel gezellig en uiteindelijk zijn we op een festivalletje beland waar het hele stadje bij elkaar kwam om kaarsen aan te steken bij een grote Boeddha.

Na drie dagen Udomxai was het mooi geweest, ik had Tom verteld over mijn plan om naar Ban Na te gaan, een afgelegen dorpje waarvoor je eerst met de bus naar Nong Khiaw (4 uur) moet, vervolgens met de boot naar Muong Ngoi (1 uur) en vanaf daar per voet nog twee uur door de rijstvelden. Tom's interesse was gewekt, want hij was er nog nooit geweest en 's ochtend ging er een bus naar Nong Khiaw. In de bus zaten al een aantal Laotianen, maar ook een kerel waarvan menigeen zou zeggen dat hij een enorme geestelijke wond heeft. Ja, een volle baard waar je U tegen zegt, maar eenmaal onderweg bleek het een hele geschikte kerel te zijn, Armin genaamd, uit Italië, spreekt Duits en heeft thuis een commodore 64. Het eerste stuk met de bus ging zonder problemen, behalve dat er weer eens een kind haar maagsappen niet binnen kon houden, wat een lucht. Gelukkig had ik nog wierrook bij me en toen ik dat aanstak midden in de bus keek menig Laotiaan me opgelucht aan. Eenmaal in Nong Khaiw bleek dat het een erg klein dorpje was dat gebouwd was om een brug. Het begon te regenen, maar we hadden nog een boot trip van een uur voor de boeg. De boot bleek een dak te hebben, dus de regen was geen probleem en een goed uur later zetten we voet aan wal in het dorpje Muong Ngoi. Gelijk kwam ons een lichtelijk krankzinnig, maar zeer schoon ogend meisje tegemoet om ons naar haar guesthouse te leiden. Het bleek het beste guesthouse in het dorp en voor maar 3 dollar per kamer was de keuze snel gemaakt. In Muong Ngoi vind je geen auto's, geen asfalt, geen straatlantaarns en al helemaal geen tuktuk's. Nu is dat ook nergens voor nodig, want het hele dorp zit aan één straat en er gaat één pad de jungle in om via een grot bij wat afgelegen dorpjes als Ban Na te komen. In het guesthouse zijn we wat leuke mensen tegengekomen en dat in combinatie met goedkoop, goed eten en drinken werd het een gezellige avond. De volgende dag zijn we in zo'n twee uur via een 'pad' door de rijstvelden naar Ban Na gelopen. Er zou daar een schooltje gevestigd zijn dat door Nederlanders werd gerund, het schooltje heb ik gevonden, maar de Nederlanders waren net die dag op bezoek bij een ander dorpje, jammer. Na wat gedronken te hebben zijn we terug gaan lopen om via de grot net in de laatste tien minuten zeiknat te regenen. Mijn schoenen kreeg ik in de vier dagen daarna niet droog, zo vochtig was alles.

Na twee dagen in Muong Ngoi was het mooi geweest en begon mijn terugweg naar huis...een raar moment, wetend dat je vanaf dat moment een week lang alleen maar dichter bij huis komt. Met Tom en Armin ben ik naar Luang Prabang gegaan, de enige ontwikkelde stad op de hoofdstad Vientiane na, waar ik in Laos zou komen. Twee dagen rondkijken was voor mij genoeg om afscheid te nemen en de laatste bus van dit tripje richting Vientiane te pakken. In Vientiane heb ik een goedkoop stapelbed geboekt en bedacht ik me dat ik de businesscard van die mijnbaas nog in mijn portemonnee had. Ik belde de beste man en een uur later stond hij voor mijn guesthouse om een pilsje te gaan drinken. Na twee pilsjes in de open lucht vroeg hij of ik eens wilde zien hoe hij met zijn vrienden altijd stapt. Natuurlijk wilde ik dat zien en voor ik het wist zat ik in een vervallen toko naar een raar tafereel te staren. Ik was in een karaoke bar beland, maar niet zo maar een, in deze karaoke bar kreeg je een meisje bij je drankje. Naast elke vieze oude man zat een jong meisje die ze voor 2 dollar per uur mochten 'aaien'...en meer voor meer geld. Ik werd er lichtelijk onpasselijk van, maar gelukkig werd er geen meisje aan mij opgedrongen, wel aangeboden. Die mijnbaas zat er vrolijk bij met zijn colaatje en zijn vrienden hadden het allemaal naar hun zin, maar ik had me wel eens beter vermaakt. Wel ben ik nog even aan de praat geweest met één van die meisjes en het bleek dat ze het puur deed voor haar studie...gekkenwerk. Nouja, dat ook weer gezien en na een uur was het ook voorbij, de toko ging sluiten en de mijnbaas bracht me netjes naar mijn guesthouse. We hadden de volgende ochtend afgesproken want hij wilde me nog traditioneel Vietnamees ontbijt laten proberen. Toen ik terug kwam in mijn guesthouse kwam de receptioniste naar me toe en deelde me mee dat ik een 'room upgrade' had gekregen, van mijn stapelbedje ging ik naar een ruim bed met tv, warm water, airco, alles, had die kerel geregeld, prima! De volgende ochtend ontbijt was ook goed toeven en tenslotte heeft hij zelfs een treinticket voor me gekocht naar Bangkok, die kerel heeft geld teveel.

De grensovergang van Laos naar Thailand ging heel wat makkelijker dan die van Cambodja naar Laos en na zo'n tien minuten was ik gestempeld en wel in Thailand. Ik kreeg een lift naar het treinstation van een politieagent en eenmaal daar moest ik vier uur wachten totdat de trein vertrok. Aan de overkant van de weg hoorde ik iets dat ik in geen vier maanden meer gehoord had, Pink Floyd. Ik werd erg blij en volgde de muziek. Het bleek dat tegenover het station een man woonde die muziekfanaat was. Hij had 10.000 nummers op zijn computer staan en toen ik met hem aan de praat kwam en hem heel wat nieuwe muziek kon aanbieden werd het gezellig. Na vier uur vol flamenco, oude rock en cafebar 401 ging mijn trein naar Bangkok en liet ik de beste man met een brede glimlach achter.

In de trein kwam ik een heel aantal Nederlanders tegen en na een goede nachtrust kwamen we 's morgens om een uur of 7 in Bangkok aan. Ik had een guesthouse in een rustige buurt geboekt voor vier dagen, ben vier dagen aan het ronddwalen geweest door de stad. Bangkok is enorm, westers en was na vier maanden zonder dit soort dingen zowel een verademing als een shock. Zo heb je daar de McDelivery, kwestie van '1711' bellen, zeggen welk hotel je zit, zeggen welk McMenu je wilt en hopsakee, 5 minuten later komen ze het brengen. Ik kwam op de laatste avond nog een leuke meid tegen waarmee ik naar het vliegveld ben gegaan, want ze vloog ook die avond vanuit Bangkok weg, maar verder was de stad tegen mij behoorlijk onpersoonlijk.

De vlucht verliep soepel, na een tussenstop van 4 uur in Dubai kwam ik 's middags in Düsseldorf aan. Ik had Marije (een goede vriendin) verteld dat ik een dag eerder dan aangekondigd terug zou komen en vervolgens bood ze aan om me te komen oppikken. Ze hield zich aan d'r belofte en een uurtje na de landing en een bak koffie zaten we op de autobahn richting Nederland. In Deventer werd ik afgezet want Marije kreeg nog bezoek en van daar uit werd ik door Maikel opgepikt die me naar Mariënheem bracht. Onderweg had ik mijn moeder toevallig al zien lopen, dus bij thuiskomst was alleen mijn zusje er. Toen ook zij weg was heb ik het huis volgezet met souvenirs en ben ik zelf maar weg gegaan, om een uur later terug te komen en mijn moeder vol verbazing aan te treffen, dat was heel grappig.

Een dag na terugkomst barstte het Luttenbergs feest los, 3 dagen daar, 2 nachten in een tent bij Michel van Theo van de Dodde geslapen, vervolgens met een zere keel begonnen aan 6 dagen Lowlands in Biddinghuizen (3 dag artiestenvervoer, 3 dagen afbreken), daar ging de zere keel al snel over, dagje rust om vervolgens door te stromen naar Stöppelhaene in Raalte....en nu eigelijk de tweede dag dat ik niks te doen heb en met mijn verslag voor de opdracht bezig kan.

De komende twee weken wil ik druk met het verslag van de opdracht in Cambodja bezig om in September of Oktober mijn diploma te krijgen. Voor Cambodja had ik in de planning staan om in Delft door te studeren in de richting 'design for interaction', maar daar ben ik op terug gekomen. Er zijn nog een aantal richtingen die ik minstens zo leuk vind dus ga ik eerst even goed bekijken waar ik nou echt in door wil.

De komende tijd ligt dus helemaal open, wellicht ontbloeien er nog een aantal reisverhalen uit die onzekerheid.

Southern Laos, Lowland paradise

[meer foto's komen als ik in Nederland ben...]
Wat is het hier mooi! Op dit moment zit in in Udomxai, in het ruige noorden van Laos, op ongeveer 50 km van China. Laos ligt net boven Cambodja en grenst met Burma, Thailand, China, Vietnam en Cambodja. De afgelopen anderhalve week ben ik van Sre Ampil in een heel relaxed tempo omhoog gereisd. Sommige stukken in mn eentje, sommige stukken met de meest vreemde mensen. Immense mekong watervallen, prachtige rotsformaties, duizenden rijstvelden, 2000 meter hoge bergen, Budda's, monniken, tempels, hele open locals, lao-lao, noem maar op, het komt hieronder allemaal voorbij.

Natuurlijk begint het allemaal bij Kamworks in Sre Ampil. De laatste week ging de vaart er flink in, ik heb zelfs een nacht doorgetrokken. Resultaat, de opdacht is af en ik ben er trots op! Wel moet ik alles nog in een verslag verwerken, maar dat kan allemaal prima in Nederland. De laatste week zat vol feestjes, heel gezellig! Het was zelfs dubbel feest, ik was jarig en ook nog eens klaar met de opdracht, heerlijk. Goed, op mn afscheid zijn we nog met al het kamworks personeel een fruitshake wezen drinken, heel gaaf, we gingen in de kamworks tuktuk, gevolgd door een paar brommertjes.

Anyway, toen begon het. Cheap-o-hotelletje in Phnom Penh om de volgende dag om 07:00 uur op een bus te stappen naar Stung Treng. Pokke eind, niemand die engels sprak en helsche karaoke muziek knalde weer uit de luidsprekers. Eenmaal in Stung Treng een riverside guesthouse gevonden met een aantal rondtrekkende lui, waarmee het die avond nog heel gezellig werd. Onder hen waren drie Fransen (Royal with cheese) en Omry, een Israelische jongen, waarmee ik verder besloot te reizen. De volgende dag was het eerst 2 uur naar de grens, alwaar ik wat 'tegenwind' ondervond. Ik heb namelijk een visum van drie maanden dat op 20 juli afloopt. Op 19 juli was ik op de grens, dus je zou verwachten dat alles koek en ei was. Niets was echter minder waar, bij het binnenkomen van Cambodja had ik een stempel gekregen die maar 1 maand geldig bleek te zijn. Die stempel zat verstopt achter een ingeniet stukje papier en was mij dus nooit opgevallen. Volgens die stempel mocht ik maar tot 19 mei in Cambodja blijven en was ik dus 60 dagen illegaal in het land geweest. Daar konden ze niet zo om lachen. Volgens de wet moet je 5 dollar per dag 'overstay' betalen en zo had ik dus een boete van 300 dollar aan mn kont hangen. Daar kon ik dan weer niet om lachen. Daarnaast stond er ook een bus met mensen op me te wachten die prima begrepen in welke situatie ik me bevond er ook heel geduldig waren, maar toch he...Met een tolk ben ik op de man met de meeste strepen afgestapt. Omkopen was geen optie want er stond een groep van zo'n 8 agenten in mijn nek te hijgen. Uiteindelijk heb ik de prijs omlaag weten te krijgen naar 150 dollar, waar ik maar mee akkoord ging. Dit was absoluut het meeste wat ik er in een half uur uit kon halen. Goed, dat waren een heel aantal ribben uit mn lijf en met nog maar 50 dollar op zak ging de reis verder naar het eiland Don Det. Twee uur in de bus en een kort boottochtje later waren we er.

Twee dagen Don Det bestond uit veel relaxen en een survival/fietstocht van een ochtend waarin je soms met de fiets op je schouders een kolkende rivier moest oversteken over drie bamboe stokken of een gebogen stuk rails, erg gaaf! Na twee dagen op dit paradijselijke eiland ging ik met Omry verder richting Pakse.

In Pakse splitste ik weer van Omry, heb ik een motor gehuurd en heb ik in twee dagen een tocht van zo'n 330 km gemaakt over het Bolaven plateau, een vruchtbaar gebied op zo'n 1000 meter hoogte, bekend om zijn koffie plantages en enorme watervallen. Ook de overnachting was erg gaaf, ik had in Pakse van twee Duitsers een tip gekregen over een familie die naast een 300 meter brede waterval woont en daar 5 bungalows heeft gebouwd. Eenmaal daar was het zo ontzettend mooi! Met wat vrienden van de eigenaar hebben we een paar biertjes en wat lao-lao gedronken, een lokale rijst-whiskey, dat hakte er flink in. Daarna ben ik nog een half uur met de eigenaar gaan zwemmen, dicht onder de waterval, sterke stroming, maar o zo gaaf. Na een fikse maaltijd kon ik maar al te lekker slapen in mijn bungalow met uitzicht op de waterval! De volgende dag de familie hartelijk bedankt en de terugreis naar Pakse gemaakt. Ik weet nu ook waarom het zo vruchtbaar is op het plateau, alle wolken worden er samengeperst, waardoor het enorm veel regent en ik kwam dus ook nat tot op het bot in Pakse aan. 's Avonds weer een paar interessante mensen tegengekomen die wild enthousiast waren over de bergen en grotten ten oosten van Tha Khaek...ja, ik had weer een nieuwe bestemming.

De busrit naar Tha Khaek was slopend, 10 uur lang, stoppend bij elk dorpje waar dan weer zo'n 20 schreeuwende verkopers de bus binnen komen stormen en je gebakken kip, eieren, krekels en mais om de oren gooien, slopend, maar wel erg Lao. In totaal ben ik drie dagen in Tha Khaek geweest, de eerste dag ben ik gaan zwemmen met een stel uit Israel bij Tha Falang, een mooi stuk rivier tussen de bergen. De dag erna hebben we een tuktuk gehuurd die ons naar vier grotten bracht. Soms moest het laatste stuk nog per boot of wadend door water volbracht worden, erg mooi. Na drie dagen Tha Khaek was het wel weer mooi geweest en heb ik de kaart er eens bij gepakt. Ik wilde naar het noorden, hoge bergen zien en bergdorpjes bezoeken, maar ik had absoluut geen zin in nog zo'n slopende busrit. Ik had nog niemand horen praten over liften en toen ik met mijn lift plan bij de receptie kwam keken ze me daar heel raar aan. Ik kreeg ze heel moeilijk aan het verstand dat het prima zou moeten kunnen. Na heel wat overtuiging kreeg ik het voor elkaar dat een meisje een brief voor met schreef met de volgende tekst in Lao: "Hallo, waar gaat u heen? Ik houd niet van reizen met de bus. Mag ik met u mee rijden?".

Om 07:00 uur de volgende dag vertrok ik van het guesthouse en heb ik eerst 10 kilometer gelopen tot ik op de goede weg was, een stuk buiten Tha Khaek. Bij elke bus dook ik de bosjes in en elke auto (waren er niet zo veel) probeerde ik aan te halen. De lift duim kennen ze hier niet, je moet een beetje wapperen met je hand, werkt veel beter. De vierde auto die stopte wilde me ook daadwerkelijk meenemen en zo ontmoette ik mr. Bounnaphonh, Deputy Director of Vientiane Mining Trade Co. LTD. Ja, dat is geen klein bedrijf. Onderweg uitgebreid gelunched, hij stond er op om mijn lunch te betalen, nou, prima! Na een dikke 300 kilometer kwamen we in Vientiane aan en onderweg had ik in de lonely planet al bekeken dat ik een nachtbus wilde pakken naar Udomxai. In de lonely planet stond: VIP bus. Een VIP bus is een bus waar je een maaltijd krijgt, elke twee uur een colaatje en een hostess hebt. Ook kunnen de stoelen bijna horizontal, waardoor je prima kunt slapen. Klein minpuntje, de VIP bussen bleken niet meer te rijden en ik werd in een overvolle lokale bus gepropt. Ik had de laatste stoel gekocht en de vijf mensen die na mij een ticket kochten moesten op plastic krukjes in het gangpad zitten. Leuk voor 10 minuten misschien, maar de busrit duurde 17 uur! Maargoed, onderweg bleken er wel een paar interessante mensen in de bus te zitten, veel studenten die terug gingen naar hun thuis-thuis udomxai. Ik ben tegen een van de studentes heerlijk in slaap gevallen en zo viel de rit nog behoorlijk mee! Die mijnbaas heeft trouwens zelfs mijn busticket betaald en een zak eten voor me gekocht, waardoor ik in 24 uur gratis 900 kilometer heb gereisd! Ik moest hem maar bellen als ik weer in Vientiane kom (volgende week).

Ik zit nu dus in Udomxai met een flesje water mijn kater weg te drinken. Gisteren met een paar studenten aan het 'stappen' geweest, was erg gezellig, barretje hier, nachtclub daar...Als ik naar buiten kijk zie ik bergen, wolken en hoor ik muziek die afkomstig is van het festival waar ik straks met een paar studenten heen ga.

Goed, dat was wel weer meer dan genoeg voor vandaag. Morgen pak ik een bus naar Nong Khiaw, een boot naar Muong Ngoi en loop ik twee uur tot een afgelegen dorp Ban Na, waar ik een of twee nachten blijf. Van daar ga ik weer terug naar Muong Ngoi om een bus te pakken naar Luang Prabang, door naar Vang Vieng, Vientiane, Bangkok. Ik ga eens kijken wat er hier allemaal nog meer te doen is. Tot over twee weken!

Laatste week Cambodja

[Foto: Twee vrouwen met het prototype, plus Leap (tolk)]
[Nieuwe foto's in de gallery Cambodja (5)]

Nog een paar dagen Cambodja... De verpakking is zo goed als af, de gebruikershandleiding is zo goed als af, in het verslag zit nog een beetje werk en ik heb enorm zin in de komende drie weken.

Eerst maar eens over de afgelopen tijd, genoeg dingen gedaan, lekker opgeschoten met de opdracht, binnen het weeshuis verhuisd, we hebben eindelijk de natuurkunde proefjes met een groepje Cambodjanen gedaan en gisteren en vandaag ben ik weer van hutje naar hutje gegaan om de verpakking te testen onder de bevolking.

De natuurkundeproefjes waren een heel spektakel. Vanuit Nederland had ik een hele tas vol materialen plus een proefjesboek meegekregen van Ben de Witte, een broer van ome Wim. Heel fanatiek had hij me één van de laatste avonden voor mijn vertrek een stoomcursus natuurkunde proefjes gegeven. Met een Bas, Jony en Miriam hebben we op een gegeven moment een onvoorbereide natuurkundeles gegeven aan een groepje wezen en andere geïnteresseerden. Het onderwijs hier zit heel anders in elkaar dan het onderwijs in Nederland, de formules kennen ze allemaal prima, berekenen kunnen ze prima, maar ze hebben geen idee waar ze mee bezig zijn. Zo kunnen ze prima dichtheden berekenen, maar hoe het nou komt dat een ei in zout water blijft drijven terwijl het in normaal water zinkt... het is pure magie voor ze. Met het enthousiasme van Ben de Witte zijn we aan de slag gegaan en al snel hadden we heel wat verbaasde blikken rond de tafel toen een ballon op een steeds warmer wordende fles zichzelf leek op te blazen, of toen bleek dat 1 persoon puur met zijn adem een andere persoon op kan tillen. Als verklaring komen ze met de meest verbazingwekkende middeleeuwse denkwijzen op de proppen, geweldig!

Ook word het hier de komende tijd druk, er komen mensen van een naburig project om hier een project over zonne lampen op te zetten, er komt een leraar engels met zijn familie, Arjen's moeder is hier nu, Martijn's vriendin logeert hier een paar nachten, kortom, we hadden gebrek aan ruimte. Ik heb me aangeboden te verhuizen, omdat ik de nieuwe kamer heel sneaky al even had bekeken, welke een prive douche, toilet, balkon en koelkast bleek te hebben! Ik woon nu dus op mezelf, tussen de huisjes van de weeskinderen. Wel bleken er een aantal minpunten aan mijn nieuwe vertrek te zitten. Zo kwam ik de eerste nacht mijn kamer binnen, zat er een flinke rat op de medicijnkast, gadver. De laatste twee nachten heb ik bezoek gekregen van twee grote, hele snelle spinnen, nu heb ik normaal niet zo'n probleem met spinnen, maar wel met deze grote, waarvan ik niet weet of ze gevaarlijk zijn. Gelukkig zijn ze zo groot dat ze niet door de gaten in mijn klamboe passen.

Met de opdracht gaat het ook heel lekker, ik heb nu een prototype van zowel de verpakking als de gebruikershandleiding af, welke gisteren en vandaag getest heb. Er zijn nog wel een aantal punten die verbeterd kunnen worden, morgen ga ik een redesign doorvoeren, daarna zal ik de verpakking en de handleiding hier wel laten zien. Na morgen heb ik hier de boel af, ik heb nog tot volgende week woensdag om rustig aan mijn verslag te werken, zodat ik voordat ik een trip van drie weken ga maken een concept verslag kan sturen naar Nederland. Terug in Nederland zullen in Augustus de puntjes op de i worden gezet, om hopelijk in September het bachelor diploma te mogen ontvangen.

Maar eerst een trip van drie weken! JA, daar heb ik erg veel zin in. Ik heb bijna niks gepland, behalve dat ik op 10 Augustus in Düsseldorf land. Dit weekend verkoop ik mijn motor en geef ik mijn laptop aan de moeder van Arjen mee, die over twee weken terug gaat naar Nederland en mijn laptop als handbagage mee wil nemen zodat ik weer lekker met mijn backpack kan smijten. Volgende week woensdag dus de bus van Phnom Penh naar de grens van Cambodja en Laos. Op de grens moet ik overnachten, om de volgende dag in een busje nog twee uur verder Laos in gedropt te worden. Hier houdt mijn planning op. Heerlijk. Wel weet ik dat er op drie punten aan de grens van Laos een trein naar Bangkok gaat en ook heb ik de Lonely Planet van Laos bij de hand. Het land schijnt hele mooie natuur te hebben en als het een beetje uitkomt lijkt het me wel wat om via het platteland de bergen in te trekken voor in totaal een week of twee. Als een ware bosaap ga dan met de trein naar Thailand om daar gladgeschoren aan te komen. Bangkok zit vol Britse nep-backpackers, sextouristen en Amerikanen, toch hoop ik er een groepje relaxte mensen tegen te komen om een week mee op te trekken om vervolgens terug te vliegen naar Düsseldorf.

Na een paar weken heb ik ook eindelijk mijn telefoon terug, jammergenoeg harstikke dood. Eén van Leap's vrienden heeft een telefoon reparatie toko, hij probeert nog te redden wat er te redden valt, maar het is niet veel. Ik gebruik nu de telefoon van Miriam, ze gebruikt deze zelf niet en mijn Cambodjaanse sim-kaartje werkte nog perfect, met als gevolg dat ik tot mijn tripje volgende week weer bereikbaar ben. Wel ben ik bijna alle telefoonnummers kwijt, want die stonden in het telefoongeheugen...ai...

Goed, dat was het weer, ik zie dat de temperatuur in Nederland de komende drie dagen omhoog gaat en dat het minder gaat regenen, eindelijk. Geniet ervan!

Koude temperaturen, vinyl en foto's als nooit tevoren

[Foto hierboven: kinderen selecteren een voorbeeldontwerp]
Nieuwe foto's, ik ben er trots op. Dit keer heb ik geprobeerd Cambodja een beetje nostalgisch weer te geven. Alle foto's zijn 100% origineel en in de afgelopen twee maanden gemaakt, alleen is alle kleur er uit gehaald. Ook heb ik er een lichte oranje korrel overheen gegooid, uit pure nostalgie. Ja, ik ben er blij mee! Eén tip voor het kijken van de foto's, je kunt de foto's ook nog groter bekijken door op de grote foto met de rechter muisknop te klikken op vervolgens op 'Open Image in New Window' te klikken. [Nostalgisch Cambodja]

Met Led Zepplin op de achtergrond kom ik bij het volgende puntje, vinyl. Honderden '60- '70'en '80-er platen in een afgelegen barretje in Phnom Penh, ook dat maakt me blij. Afgelopen zaterdag hebben ik en Bas de stad afgezocht naar leuke nieuwe plekken. Zo waren we op een gegeven moment ook op zoek naar de enige bowling baan in het land, "Superbowl" genaamd, gevestigd in een groot winkelcentrum. Eénmaal daar zat er al een groep mensen, overduidelijk van Nederlandse komaf, gauw wegwezen dus. Met de bowlingbaan in de rug kwam ons een hele stroom BrEeZAh-sletten tegemoet. De schreeuwende stroom deed ons afvragen wat er verderop gaande was en de stroom bleek uit te monden in een heuse BrEeZAh-slet-zee. Na een korte evaluatie van onze lokatie bleek dat we wel in een live uitzending van het Cambodjaanse TMF terecht gekomen moesten zijn, allemaal optredens, allemaal camera's, lampen, twee presentatoren, af en toe reclame, ja, we waren bij de live opnames van een tv programma beland. Na een half uur vol Khmer spektakel was het ook weer afgelopen en via een paar barretjes belandde ik weer in mijn bed. Dit keer had ik een beetje een raar bed, niet zozeer mijn bed, niet zozeer mijn guesthouse, maar de lokatie was raar. Het guesthouse was namelijk tegenover Toul Sleng, een voormalig martelcentrum van de Rode Khmer, waar in de hoogtijdagen in '74-'79 zo'n 100 mensen per dag werden 'verwerkt' en doorgestuurd naar de killing fields...

Toch heb ik daar prima weten te slapen en de volgende dag ging ik terug naar het weeshuis, maar niet voordat ik even naar de supermarkt was geweest voor de broodnodige tandpasta....en n in de supermarkt stond een fles Grolsch in de koeling! Gelijk gekocht, voor 3 dollar was de beugel van mij, dat is tevens de prijs van acht andere biertjes, maargoed, 's avonds in het weeshuis heb ik me tijdens een filmpje erg goed gedaan aan het Enschedeeese brouwsel. Hij smaakte zelfs zo goed dat ik er een zere keel van had!

De volgende ochtend had ik alweer een zere keel, dit keer was het niet de schuld van Grolsch, maar dan de 'kou' die ochtend. Sinds ik hier zit is het nog nooit zo koud geweest, ik heb er maar een trui bij aangetrokken. Geen gelul, het was 27 graden celcius en ik had het koud! Dat is toch niet normaal meer. Okay, het is normaal niet kouder dan 30 graden, ook 's nachts niet, maar dat ik ooit 27 graden celcius koud zou vinden had ik van tevoren niet gedacht. Absurd.

Na deze rariteiten maar weer wat over de opdracht. De conceptfase zit er op. Ik ben nu met het eindontwerp bezig. Na heel wat diagrammen, schema's en omwegen komt het er op neer dat ik een verpakking van.....karton ga maken. De verpakking is.....vierkant. Dit mag allemaal een beetje 'kort door de bocht' lijken, maar het blijkt dat bijna alles dat je koopt niet zomaar in een vierkante doos zit! Het eindontwerp bestaat uit een glimmende bedrukte doos met aan de buitenkant een soort 'ganzenbord'-spel verwerkt. Ook komt er en gebruiksershandleiding met tekst in het Engels en Khmer en een soort stripverhaal voor de analfabeten. Als een soort van echtheidskenmerk komt er nog een extra glow-in-the-dark laag over de verpakking, waardoor het Kamworks logo en de afbeelding van de lamp op de verpakking in het donker licht uitstralen. Ik heb nu nog zo'n week nodig voor het eindontwerp, een dag om een prototype in elkaar te zetten, een dag om zekerheid te krijgen over de prijzen van de drukker, de verf en het zeefdruk materiaal en nog een week om de boel te evalueren onder de boerenbevolking. Ik heb nog zo'n vier weken, dus kan ik mooi nog een week met het uitwerken van mijn verslag bezig. Dan ben ik op 20 juli klaar hier en ga ik nog drie weken reizen. Ik begin in Thailand en eindig in Thailand, want van daar uit vlieg ik op 10 augustus terug naar huis.

Dat was het weer, geniet van de foto's en tot over een maand of twee!

Beroerd op een paradijselijk eiland

[foto hierboven: Ik, Bas, Miriam en Jony. Martijn was een duik aan het nemen.]
Al starend naar een witte muur, waar salamanders op jacht zijn naar kleine vliegende beestjes, begin ik dit verhaal. Het is een uur of half 8 's avonds en ik lig als enige al op bed en ik voel me beroerd. Eigenlijk begon het allemaal dit weekend, ik moest kiezen tussen een tripje door een bergachtig natuurgebied of een weekend met twaalf weeskinderen en alle studenten naar bamboo island; een paradijselijk eiland voor de kust van Sihanoukville in het zuiden van Cambodja. Uiteindelijk ben ik overgehaald om naar het eiland te gaan, omdat het toch wel enorm gaaf is om met twaalf wezen en alle studenten zo'n tripje te maken, de meeste van die kinderen hadden de zee nog nooit gezien. Op zondagochtend om 05:00 uur vertrokken we vanaf het weeshuis, en hoe! Twaalf wezen, vier studenten, Arjen, Leaps en ook nog een begeleidster voor de kinderen, allemaal in Arjen's Auto. Van plastic en scaff buizen was een dakje gemaakt voor eventuele buien en felle zon. In de achterbak was het flink proppen, want op een stukje van zo'n drie vierkante meter zaten zo'n acht weeskinderen en vijf volwassenen...dat is krap. Onderweg was het niet altijd even relaxed, met een zere kont, een klapperend zeil en een wind van zo'n negentig km/u, vier uur lang, was het een behoorlijke belevenis.

Toch bleek dit niet het ruigste ritje van het weekend te zijn, eenmaal in Sihanoukville stapten we namelijk over op een boot naar bamboo island, maar sinds een steiger ontbrak moest ik tot aan mijn navel door het water. Cambodjanen kwamen uiteraard niet meer bij de grond en moesten zwemmen. Met een natte broek op die boot bleek dat de zee behoorlijk ruig was. De golven stonden haaks op onze vaarrichting met als gevolg dat menig pessimistisch ingesteld brits viswijf af en toe een schreeuw uitte. Halverwege stond er te veel water in de boot en moesten we vijf minuten stoppen om het water weg te pompen, ik was net zo'n beetje droog, maar een duik op volle zee sla ik niet af. Eenmaal op bamboo island ging het ook zo, nat, droog, nat droog, met als gevolg dat ik 's avonds koppijn had en maar vroeg naar bed ging.

De volgende dag gingen we vol goede moed een ochtendduik maken, maar omdat ik mijn zwembroek was vergeten en in mijn korte broek zwom had ik even niet aan mijn telefoon gedacht...die dus vrolijk met mij mee zwom. Sukkel dat ik ben. Ik heb het apparaat op het eiland gelijk afgespoeld met zoet water, maar kreeg hem niet meer aan de praat, met als resultaat dat ik nu dus niet te bereiken ben en de tijd niet meer bij me heb. Na een luie dag met wat wandelingen verliet het gezelschap om drie uur het eiland. Arjen reed weer met zijn wagen terug, maar Bas, Miriam en ik hadden daar geen zin in, daarnaast begon ik me hondsberoerd te voelen. In het resort Coasters werd ons gratis een kamer aangeboden, het resort was namelijk van dezelfde man als het resort op bamboo island.

Na een theetje en een halve hamburger ging ik even plat om te zien of ik die beroerdheid in een powernap weg kon slapen. Op een gegeven moment begon ik te trillen, had het koud, hete adem, ik moest wel koorts hebben. De uitnodiging van Bas en Miriam om nog een cocktail te gaan drinken heb ik maar afgeslagen en uiteindelijk heb ik tot een uur of vier 's nachts beroerd op bed gelegen, daarna ging het iets beter. Om zeven uur ging de wekker en ik was weer redelijk helder, het enige nadeel was dat er een busreis van vier uur voor de boeg stond.

Reizen met de bus in Cambodja is niet te vergelijken met Nederland. De enige overeenkomst is dat je in een bus zit. Ten eerste is het verrekte koud in zo'n bus door de airco. Alle knopjes van de airco zijn kapot waardoor je continu in een stroom van koude lucht zit. Daarnaast heeft elke bus een televisie, fikse geluidsset en een Video CD player. De variatie is ver te zoeken, je heb OF karaoke OF Cambodjaanse stand-up comedy. De karaoke staat altijd knetter hard en komt daardoor overstuurd uit de luidsprekers, het zijn allemaal van die foeilelijke midi nummers en niemand zingt mee. De Cambodjaanse comedy is nog erger, het lijkt wel of er in het hele land exact zes mensen zijn die op televisie aan comedy doen en volgens mij zijn ze geselecteerd om een zo irritant mogelijke stem te hebben plus een uiterlijk waar je simpelweg van schrikt. Vandaag was er zelfs een Cambodjaanse dwerg met lang krullend haar, zo'n vieze baard en een vlas snorretje....wat smerig! Anyway, vier uur in die bus was dus ook niet optimaal en die airco kon ik al helemaal niet waarderen want ik begon weer te trillen van de kou. Gelukkig viel er een Cambodjaan tegen me in slaap waardoor ik nog enigszins warm bleef.

Eenmaal in Phnom Penh heb ik mijn telefoon laten reinigen voor drie dollar, hij deed weer iets, maar het meeste werkte nog niet. Voor twintig dollar kon ik hem echter laten repareren dus heb ik dat maar laten doen, over een paar dagen kan ik de telefoon weer op halen. Arjen was toevallig in Phnom Penh en heeft ons meegenomen naar het weeshuis waar ik nu tegen de witte muur aan het staren lig, waar de salamanders blijkbaar hun maag vol hebben, want ik zie ze niet meer.

...En toen ging ik slapen. Het is nu 06:30 's morgens, dauw op het gras, ik ben weer zo fit als het hoort en heb genoeg geslapen. De beroerdheid is voorbij, ik ben weer blij en ga zo maar weer lekker met de opdracht verder. Ik heb nog vier weken voor de opdracht, heb alle concepten nu af en ga vanaf nu met het uiteindelijke ontwerp bezig. Het enige dat er nog tussendoor komt is een focus group met een aantal Cambodjaanse mensen om er achter te komen wat hun kijk is op bepaalde materialen en kleuren voor de verpakking. Daarover de volgende keer meer.

Mariënhemers, veel plezier op de midzomerfeesten die ik weer mis, het tuinhuisje zal wel weer bomvol komen te zitten, het orgel zal wel overuren gaan draaien en er zullen vast wel weer sterke verhalen ontstaan die ik graag hoor!

Concepten, een date en mooie vooruitzichten

[Nieuwe foto's in Cambodja 4]
Er is weer genoeg om over te vertellen. Met de opdracht gaat het lekker, afgelopen twee weekenden lekker rustig aan gedaan in Phnom Penh, had zelfs een heuse date afgelopen weekend, daarover zo meer. Ook de vooruitzichten zijn goed, aankomende vrijdag een Cambodjaans verlovingsfeest in Phnom Penh en daarna een lang weekend waarin ik een heel mooi tripje gepland heb.

Eerst de opdracht maar eens. Ik ben nu door de conceptfase heen, er zijn een aantal leuke dingen naar boven komen drijven die het met zijn allen tot zo'n vier concepten hebben gemaakt. Als je het interessant vind kun je ze bekijken in "thesis.pdf" die [hier] of onderaan dit stuk tekst te downloaden is. Het komt er op neer dat de verpakking behoorlijk simpel de vorm van een doos krijgt. Dit omdat alle geïnterviewde mensen aangaven een doos te willen om de lamp te kunnen opbergen als deze niet gebruikt wordt. Ook willen ze de doos gebruiken om er eventueel mee terug te gaan naar de winkel, als bewijs van echtheid. Maargoed, de ene doos is de andere niet. Op de doos van KamWorks komt een heus spel te staan. Ik heb nu concepten gemaakt van spellen zowel met als zonder stroom uit het zonnepaneel. Ook is het mogelijk de mensen het één en ander duidelijk te maken via een stripverhaal. Tot slot heb ik de mogelijkheid bekeken om de gebruiker op een grappige manier duidelijk te maken hoeveel stroom er nou van het zonne paneel af komt. Je kunt het zonnepaneel straks misschien wel in de verpakking pluggen en op een bepaalde manier zien of je het zonnepaneel goed op de zon gericht hebt en of hij mooi schoon is. Een aantal manieren heb ik gevonden, maar als jij als lezer van dit stukje tekst een idee hebt om op een andere manier duidelijk te maken hoeveel stroom er van het zonnepaneel komt, GRAAG, mail!, ik ben er nu druk mee bezig!

Dan de date. Ik had in een vorig verhaal al eens verteld dat ik tijdens mijn lunch een oudere vrouw had gevraagd naar een adres in Phnom Penh. Ze belde gelijk haar dochter, die na een paar minuten kwam om te helpen. Ze vroeg om mijn telefoonnummer, die kreeg ze. Nou, die avond belde ze gelijk al, ze liet er geen gras over groeien! Ze wilde wat met me eten, maar ik had al gegeten, dus ik zei haar dat ik volgende week wel zou bellen om wat met haar te gaan eten. Ik was toch wel benieuwd hoe dat hier zou gaan. Goed, zo gezegd, zo gedaan, afgesproken in Sorya, dat is een winkelcentrum hier. Het was best grappig, over van allerlei dingen gepraat, wat gegeten in dat winkelcentrum, ALLEEN HAAR MOEDER WAS ER BIJ! Ja, inderdaad. Ook al hadden we het over van allerlei dingen, het ging steeds op haar studie aan, ze wilde in het buitenland studeren, maar kende zo weinig mensen in het buitenland, etc.. Op een gegeven moment vroeg ik haar hoe oud ze nou was, ze ging eerst in het Khmer met haar moeder overleggen en toen kwam er een vertwijfelde achttien uit....nou, niet dus. Ik tast nog steeds in het duister of ze nou ouder of jonger dan 18 is, maar 18 is ze niet! Nou, na een paar van dat soort dingen had ik het wel een beetje gehad toen zat ik ook zo weer op mijn motor richting mijn guesthouse. Grappig om een keer mee te maken, maar je hebt er niks aan.

Dan komend weekend, dat gaat leuk worden! Vorige week kregen we een uitnodiging van een oud-weeshuis bewoner dat hij verloofd was en een feestje ging geven. Aanstaande vrijdag gaat het gebeuren, in Phnom Penh. Dat komt ook mooi uit, want we hebben een lang weekend omdat het hier maandag queens day is. Een paar studenten gaan met Arjen, Leap en zo'n tien weeskinderen naar Sihanoukville, waar een toekomstige klant van Arjen een resort op een eiland heeft. De beste man kwamen we op ons vorige tripje naar Sihanoukville tegen en Bas wist hem te interesseren in KamWorks. Dit is toch een prima resultaat van zo'n reisje. Ik heb zelf niet zo'n zin om nog een keer naar Sihanoukville te gaan en ga naar Kirirom national park. Een natuurpark waar je mooi met je motor heen kunt rijden, het ligt op zo'n 150 km van Phnom Penh en heeft watervallen en een redelijke berg. Zaterdagochtend vroeg die kant op, maandag aan het einde van de ochtend weer terug, daar heb ik nou echt even zin in!

Ik heb het maar niet meer over de moesson buien hier, want ik hoorde dat het er in Enschede dit weekend nog harder aan toe ging...en die hitte hier...ach, het went, die 30 graden in Nederland halen we hier 's nachts, maar overdag is het dan hooguit vijf graden warmer, dat valt wel mee.

Nou, ik moet even een eind aan dit bericht maken, over tien minuten gaat hier het internet er af. Het beste gewenst vanaf deze kant en de groeten!

[Download thesis.pdf]

Cambodjaanse eigenaardigheden

Na zo'n vijf of zes weken in Cambodja gaan je toch een aantal dingen opvallen, dingen die je van tevoren niet had kunnen bedenken, maar hier toch aan de orde van de dag zijn.

Wat je vanaf dag 1 al opvalt zijn de eigenaardigheden in het vervoer. Het is hier bijvoorbeeld heel gewoon om met vijf mensen op een brommer te rijden, ik heb zelfs mensen gesproken die er zeven hebben weten te tellen. Het blijft niet bij mensen, twee varkens of twintig kippen, zakken rijst twee keer zo hoog opgestapeld dan de bestuurder, bakken met vis, enorme glazen platen en zelfs andere brommers. Vanaf het weeshuis waar KamWorks gevestigd is rijden we eerst zo'n kwartier over een zandweg die vol met gaten zit en na een bui erg moeilijk te bereiden is. Aan het eind slaan we links af, road #1 op, de A1 van Cambodja. Er ligt asfalt op road #1, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Auto's, motoren, fietsers, ramoks (kom ik zo op terug) en vrachtwagens, alles rijd er door elkaar met een slakkengangetje van zo'n zestig kilometer per uur om de enorm gevaarlijke kuilen in de weg te kunnen ontwijken. Er zitten overal gaten met een diameter van zo'n halve meter in de weg. De gaten zijn een centimeter of dertig diep en je kunt je wel voorstellen wat er gebeurd als je er met zestig kilometer per uur met het voorwiel van je motor in verdwijnt. Overdag zie je ze, maar stel het heeft geregend, de helft van de weg bestaat uit plassen en de kuilen zijn helemaal volgelopen...het is bij mij één keer mis gegaan toen ik Miriam achterop had...met zo'n vijftig kilometer per uur, 's nachts, verblind door een tegenligger met het achterwiel door zo'n gat gegaan, deuk in de velg, binnenband gescheurd, kon nog wel veilig stoppen, maar daar sta je dan.
Een ramok is ook iets dat ik nog niet eerder had gezien. Het is niks meer dan een motor met daar achter een smalle aanhanger die zo'n halve meter diep is. Over die aanhanger liggen zeven planken enorm veel mensen op passen. Ramoks rijden lange stukken en telkens als iemand "Chop Chop" roept, stopt de bestuurder.

Dan de preutsheid. Uit pure preutsheid zwemmen Cambodjanen met AL hun kleren aan. Soms durven ze wel heel hard "Hello!" te roepen, maar als je dan naar ze toe komt zakt de moed ze in de benen en rennen ze hard weg. Als je het heel rustig aanpakt blijkt echter dat ze alleen de kat maar even uit de boom aan het kijken zijn, want eenmaal aan de praat is er ook geen stoppen meer aan. Ze willen alles van je weten, het begint met je leeftijd, vervolgens of je getrouwd bent, vervolgens waarom je dan wel niet getrouwd bent. Zo zat ik donderdag een broodje te eten met een kaart van Phnom Penh bij me. Ik was in de stad aan het rondrijden op zoek naar bedrijven die verpakkingen maken. Ik zat daar dus met die kaart voor me een een hele lijst met bedrijven in de verpakkingssector. Er zat al een tijdje een vrouw tegenover me en ik vroeg haar of ze een bepaalde straat kende. Ze keek gelijk de andere kant op en begon fanatiek te bellen. Ik dacht dat ze niks van me moest weten en liet haar maar met rust. Een paar minuten later kwam er ineens een heel mooi meisje naast me zitten die me vroeg wat ik haar moeder had gevraagd. Dus daar ging dat telefoontje heen. Al snel ging het niet meer over dat adres en het meisje zei dat we van haar moeder vrienden moesten worden. In heel fout engels zei ze "My mom wants me to do your friend"...en dat betekent toch heel wat anders. Ze vroeg om mijn nummer, ik was wel benieuwd waar dit heen ging, dus die kon ze krijgen. Daarover vast nog wel een keer meer.

Het internet hier, nog zoiets. KamWorks is gevestigd in the middle of nowhere in een derde wereld land en toch hebben we internet. Vanaf mijn laptop gaat het signaal onder ideale omstandigheden door de lucht naar het hoofdgebouw van KamWorks dat op zo'n 50 meter afstand ligt. Vanaf daar gaat het via een straalverbinding zo'n dertig kilometer door de lucht naar een internetprovider in Phnom Penh. Dit is al een knap staaltje techniek op zich, maar er hoeft maar een koe tussen de twee KamWorks gebouwen te lopen of een regenwolk tussen hier en Phnom Penh en de 404 errors vliegen je hier om de oren. Ook hebben we daarnaast een datalimiet van 500 mb per maand. We zitten hier met zeven mensen, dat is dus zo'n 75 mb per persoon per maand, zo'n 2.5 mb per dag per persoon. Eén foto van mijn camera is al 2.5 mb. Toch mooi dat het allemaal werkt, ik word er blij van.

Cambodjanen eten niet genoeg broodjes kaas en worden daarom niet langer dan pakweg 1.70m. Als ik ergens langs kom banjeren met mijn 1.97m gaat menig mond op half 7 hangen. Mensen gaan serieus langs de kant van de weg staan kijken, stoppen met hun werk en zeggen niks. Als je voorbij bent hoor je vaak onderling gelach of zachtjes "pi metre", dat twee meter betekent. Eerst vond ik dat maar raar, maar als je je vervolgens omdraait en zegt dat je daadwerkelijk bijna twee meter bent krijg je de meest gave reacties, de meeste bestaan uit een typisch Cambodjaans "Ooooaaahhhh", vervolgens knikken ze vriendelijk en lopen ze verder, wat een freak show.

Ook is het in Cambodja heel "cool" om een lichtere huid te hebben dan de mensen om je heen. Een lichte huid staat hier voor een hoge status en daarom zie je ook heel wat Cambodjanen met handschoenen en een hoge kraag op hun motoren rijden. Ook kicken ze er op om niet veel te werken. Ze laten de nagels van hun pink groeien om zo aan te geven dat ze geen fysiek zwaar werk uitvoeren. Een laatste vuigh feitje is dat Cambodjanen graag één lange haar laten groeien uit een moedervlek op het gezicht. Stel je hebt er één, het liefst ergens rond je mond, laat je een zo lang mogelijke haar groeien vanaf het gedrocht en je bent het helemaal. BAH.

Eigenaardigheden te over dus, een geweldig land en wat een geweldige mensen, altijd vriendelijk, altijd lachen, maar wat hebben ze een nare geschiedenis achter de rug. In Nederland heb ik er nooit zo veel van gehoord, maar Cambodja ligt tussen Thailand en Vietnam, waardoor er altijd gedonder was. Na al die oorlogen ging het in dit land ook nog eens helemaal mis toen Pol Pot met zijn Rode Khmer tussen 1975 en 1979 zo'n beetje iedereen die genoeg verstand had om een eigen mening te vormen uit de weg te ruimen. De hele middenklasse werd uitgevaagd, mensen wisten niet eens meer hoe ze rijst moesten verbouwen, tienduizenden doden, families werden uit elkaar getrokken en overal heen geëxporteerd, een ware hel. Zo ben ik een week geleden ook met een Canadese jongen naar de plek geweest waar 9000 Cambodjanen in massagraven zijn gevonden en waar nu een monument is geplaatst met daarin allemaal menselijke schedels, gesorteerd op geslacht en leeftijd...het is echt heel raar om voor een schap te staan waar je zo 100 schedels ziet liggen van "female 19-25 years of age". Achter het monument waren ook de kuilen te zien van waaruit de lichamen in 1980 geborgen waren. Tientallen kuilen met bordjes als "grave of 144 headless, naked women and children". Wat me nog wel het meest aangreep was het looppad. Je loopt tussen de massagraven door, maar het blijkt dat er tussen de graven ook mensen begraven liggen, je ziet namelijk stukken bot en kleding uit de grond steken, afgesleten door duizenden touristenschoenen die er gewoon overheen lopen! Bij elke regenbui, elke voetstap wordt er weer een laagje zand weggehaald en komen er meer menselijke resten bloot te liggen, ik vond het echt een hele vreemde beleving en ben maar in het gras er naast gaan lopen. Absurd.

Als je met dat in je hoofd naar die eigenaardigheden kijkt, als je al dat gelach in die kinderen ziet, die fonkelende ogen van plezier bij zowel volwassenen als kinderen besef je dat dit toch wel een heel ander land is dan Nederland en helpt het je absoluut motiveren om hier een product op de markt te zetten waardoor ze in ieder geval 's avonds licht hebben, zonder elke keer te hoeven betalen voor het opladen van een accu.

Dat was het wel weer voor deze keer, de volgende keer weer een normaal verhaal en foto's!

Einde onderzoeksfase, begin ontwerpfase

[Nieuwe foto's in gallery Cambodja 3]
Dit keer een kort bericht, alles loopt veel te soepel, dus weinig om over te typen. Afgelopen weekend stond het rauwe backpackers weekend op het programma. Er was gekozen voor een goedkoop backpackershostel aan boung kak, een meer waar alle riolen van phnom penh op uitkomen, potentie voor een rauw weekend te over....denk je.... Phnom Penh bleek echter niet veel rauwigheden te bieden, de bedden waren goed, ik had een douche, we hadden een bar op een grote steiger die zich uitstrekte over het meer, dat overigens niet eens bleek te stinken. Het meer stond vol planten en de zonsondergang was prachtig...volgende keer beter, hah.

Dan de afgelopen week, elke ochtend ben ik met Miriam en Leap (onze tolk) van hutje naar hutje gegaan voor interviews. Van jong tot oud, van middenstand tot bizar arm, alles kwam voorbij. 's Middags werden de resultaten verwerkt en uiteindelijk is er een document gemaakt om alles samen te voegen. Mocht iemand interesse hebben in de resultaten, het bestand is onderaan dit verhaal te downloaden. Het is wel in het Engels, omdat het hele verslag straks ook in het Engels gemaakt gaat worden.

Gisteren ben ik een dag naar Phnom Penh geweest voor wat marktonderzoek (zie foto boven dit bericht, misschien even klikken voor de grotere versie) (chaos alom in Psar O'Russei) , vanaf volgende week staat namelijk het ontwerp van de verpakking en het spel op de agenda. Ik ben op zoek gegaan naar verpakkingen van soortgelijke apparaten en na heel wat fotograferen kwam ik tot de conclusie dat alles te retro is hier. De jaren '80 waren er niks bij. De te ontwerpen doos moet modern ogen, maar om een niet al te grote stap te maken ga ik het grafische gedeelte in de stijl van de jaren '90 maken, super gaaf! Ik ben nu inspiratie aan het halen uit websites als www.tapedeck.org, wat een mooie bezigheid.

Verder staan er weer wat nieuwe kiekjes online en is er een nieuw stuk aan de website toegevoegd. Rechts onder het kopje Geografie vind je een link naar een pagina van Google Maps. Je vind er satellietfoto's van waar we nu zitten, lokaties van enkele foto's van deze website en wat meer rommel.

Dit weekend staat nog behoorlijk open, zondag gaan we picknicken aan de Mekong, das wel gaaf, verder...geen idee. Als ik weer wat te melden heb merk je het vanzelf!

[download interview.pdf 111 kb]

Going Cambodian

[Nieuwe foto's in gallery Cambodja 2]
Nieuwe week, nieuw verhaal, genoeg om over te typen. Op dit moment heb ik een drie weekse gebruikstest op de agenda staan. Vorige week heb ik de questionnaires en opzet gemaakt, deze week ben ik van hutje naar hutje aan het rijden om de gebruikstesten en interviews af te nemen. Hierboven zie je een foto van zo'n gebruikstest, het raar gekleurde ding dat je op de grond ziet staan is het prototype van de lamp die we hier aan het ontwikkelen zijn, de jongen rechts op de foto met dat gestreepte shirt aan is Leap, de tolk. Mij gaat het er vooral om wat de mensen niet meteen duidelijk is als ze de lamp zien. Een deel van mijn opdracht is namelijk het ontwerp van een spel dat de marktintroductie van de lamp ondersteunt, waarin eventuele onduidelijkheden van de lamp spelenderwijs uitgelegd worden. Grappig hierbij is dat nog geen enkel persoon die ik heb ondervraagd ooit van zonne energie heeft gehoord...

Binnenkort meer over de opdracht, nu meer over afgelopen weekend. We zijn dit weekend met ons vijven naar Sihanoukville geweest. Sihanoukville is een strandstadje in het zuiden van Cambodja. De bus er heen kostte nog geen vijf dollar en het ritje duurde zo'n vier uur, prima dus. In de bus was Bas aan de praat gekomen met een Cambodjaan, wiens zus nog dezelfde avond een housewarming party gaf. We waren met ons vijven van harte welkom, zodat hij ons mooi zijn trouwfoto's kon laten zien....hhhmmmm. Anyway, eenmaal aangekomen hebben we een paar paalhutjes met uitzicht op de zee geboekt, op een laffe steenworp van het strand. Na een flinke plonspartij was het een uur of zes en tijd om eens te kijken of die man uit de bus toevallig nog gebeld had....ja, 11 keer. We hebben met ons vijven een tuktuk gepakt en zijn naar het huis van zijn zus gereden, de laatste 300 meter kon de tuktuk niet rijden, want het was één lange donkere steeg met af en toe een huisje. Eenmaal aangekomen bleek er toch zo'n man of 50 te zitten en na een korte rondleiding door het huis werd ons een heuse maaltijd aangeboden, niet te krap! Welgeteld acht gangen kwamen voorbij, waardoor ik dit weekend wel de meest rare dingen heb gegeten. Van lekkere barracuda tot een knarsig varkensoor, van inktvis tot kikker en tot slot dacht ik een lekker makkelijk stukje van een kip af te pakken...bleek het zijn kop te zijn....en eten terugleggen is heel onbeleefd...dus vroeg ik wat ik er mee moest doen....blijkt dat je de hersenen er uit moet halen en op moet eten.....AAAHHHHH.....maar wel gedaan. slik. Dit alles moest natuurlijk weg gespoeld worden en daarvoor stonden heel wat biertjes op ons te wachten. Er zou ook wijn beschikbaar zijn, maar in plaats van wijn kwamen ze met Red Label Johnny Walker aan. Martijn en Erik gingen flink los met die fles, ik had er ook wel een flink glas van op, maar er was een Chinees-Cambodjaanse gast aanwezig die telkens eiste dat elk glas in één keer achterover werd gegooid....dus bleef ik maar aan het bier. Na genoeg te eten en gedronken te hebben en een royale fooi achter gelaten te hebben, zijn we weer terug gegaan naar het strand om nog even na te genieten.

De rest van de avond hebben we doorgebracht bij een barretje waar de muziek keihard werd overstuurd, maar wel aan het strand lag, wat veel goed maakte. De tweede dag in Sihanoukville was lekker rustig, er werd wat bruingebakken op het bounty strand en ik ben maar een stuk gaan lopen langs de zee. Wel ben ik nog gestoken door een kwal, mooie rode vlekjes en een brandnetelgevoel op mn voet, maar na een paar uur was dat ook wel over. De volgende dag hebben we om 1 uur 's middags de bus gepakt naar Phnom Penh, al waar we om een uur of zes onze motoren pakten en op aanraden van Bas en Erik naar een restaurant langs road nr 1 zijn gegaan.

Eenmaal binnen maakte Erik de opmerking dat ik mijn ogen maar goed open moest houden....dus we liepen tussen een paar bomen door en ineens ging er overal licht aan. Ineens werden er palmbomen, terrasjes en een heus zwembad zichtbaar! We bleken de enige gasten en al zwemmend werden ons de eerste fruitshakes bebracht. Voor het hoofdgerecht waren we niet te beroerd het water uit te komen, want het zag er allemaal prachtig uit. Na een uur of drie in dit paradijs en een tientje lichter gingen we op de motor verder richting Sre Ampil. Ik had Miriam achter op en reed voorop toen ineens vanuit het niets, tijdens het passeren van een tegenligger, iets een flinke klap maakte. Het bleek mijn achterband te zijn die door de combinatie van het gewicht van twee personen en de slechte wegen vol gaten de geest had gegeven. Ik had een deuk in mijn velg en mijn binnenband was geknapt, dus er was ook geen pompen meer aan. Bas en Martijn zijn op hun motoren vooruit gereden om de pickup van Arjen op te halen en Erik, Miriam en ik zaten in het pikkedonker aan road nr 1, alle sterke verhalen waren al uitgewisseld toen we een belletje kregen van Arjen dat zijn pickup in een greppel vast zat....heb je dat weer, het regenseizoen is hier namelijk nu losgebarsen en alles is één grote blubber bende. Na een half uur vol geploeter belden ze weer om te melden dat ze de pickup onmogelijk uit de blubber konden krijgen en dat ze ons op de motor maar op kwamen halen. Mijn motor achterlaten langs de weg leek me geen optie en met geen wakkere mensen langs de weg ben ik maar op mijn platte achterband, met een slakke gangetje van 15 km/u naar huis gereden. Erik en Miriam reden achter me voor de veiligheid en na een uurtje kwamen we heerlijk moe thuis aan.

Goed, ik ben hier natuurlijk voor de opdracht en daarmee gaat het nu dus goed! Ik ben lekker bezig met de lokale mensen en mijn tolk Leap heeft goed door naar welke informatie ik nou eigenlijk op zoek ben. Morgenochtend om 8 uur gaan we weer op stap, jullie tijd om 3 uur 's nachts. De komende werkdagen ga ik dus bezig met dat gebruiksonderzoek en over zo'n anderhalve week wil ik beginnen aan het ontwerp van het spel en de verpakking voor de lamp. Mijn achterwiel is weer gerepareerd, 2,50 voor een nieuwe binnenband, 0,25 voor de montage en 0,50 voor het uitdeuken van de velg met een flink stuk hout en een voorhamer.

Verder is Arjen nu behoorlijk van de dengue af, hij heeft nog wel veel zweetaanvallen en is nog moe, maar werkt weer als vanouds, als een buffel. Aankomend weekend gaan Erik en ik naar Phnom Penh om een rauw backpackers weekend mee te maken. Wellicht gaan er nog meer mensen mee, maar dat betwijfel ik, voor vijf tot tien dollar kun je hier namelijk prinsheerlijk slapen in een hotel....maar ik ga liever voor wat rauwers. Het gaat hier dus allemaal nog steeds prima, meer nieuws volgende week!

Apen in Sre Ampil, Olifanten in Siem Reap

[foto hierboven: onze tuktuk vol met kinderen]
In dit verhaal onder andere: Hoe Erik bijna bestolen werd door een aap, op welk groot beest ik, Bas en Erik hebben gereden, waarom een tuktuk driver aan Erik, Bas en mij vroeg waar ons vierde persoon 'the toilet person' was, wat er gebeurt als een Cambodjaan die aan de diarree is zijn zaakje laat lopen in een volle bus en nog veel meer.

Ja, er is weer genoeg gebeurd de afgelopen week. Alles gaat hier best prima. Het regenseizoen begint zo langzamerhand door te breken waardoor het aan het einde van de dag een stuk aangenamer wordt, de kinderen van het weeshuis zijn nog altijd even leuk, er worden hier heel wat tripjes gemaakt, ik heb zin in de bacheloropdracht en heb nu voor mezelf mooi duidelijk wat ik wil gaan doen en er gebeuren hier heel veel grappige dingen.

Zo waren we laatst (Erik, Bas, Martijn en ik) onze dagelijkse behoefte aan vitaminen aan het halen in de vorm van een fruitshake aan het einde van de zandweg. Een stukje verderop zien we altijd een tempel en op een random dag vorige week besloten we er maar eens heen te gaan. Na heel wat kodak momentjes die allemaal binnenkort online komen te staan kwamen we bij een kooi met een aap. Apen zijn leuke beesten, maar het bleek dat dit exemplaar niet voor niks in een kooitje zat. Erik wilde op een gegeven moment een foto maken en even leek het alsof het beest mooi ging poseren, met zijn armpjes net door de tralies.....en WHAM, hij had Erik's camera vast. Het scheelde dat de camera met een touwtje om Erik's pols zat, maar anders had het hem heel wat moeite gekost om hem weer terug te krijgen.

Al snel werd het weekend, de week duurde een dag korter omdat ze hier enorm veel feestdagen hebben en we besloten om het weekend in Siem Reap door te brengen. Siem Reap is de touristische trekpleister van Cambodja, met de tempels van Angkor Wat als hoogtepunt. De keuze was om 6 uur in een bus te zitten of 8 uur met de motor te rijden, dit keer hebben we maar gekozen voor de bus. 's Avonds aangekomen hebben we een leuk cheap hotel gevonden en zijn we het stadje in gegaan. Siem Reap is een heel klein stadje met een hele leuke mix van Westerse en Cambodjaanse invloeden. We hebben gegeten en gedronken in hele leuke barretjes en op een gegeven moment kwamen we in een club uit die helemaal donker was van binnen. Martijn was er niet bij, hij was aan de diarree, maar Bas, ik en Erik hadden nog nooit zoiets vuighs gezien. Eerst hadden we het idee dat we in een bordeel terecht waren gekomen, maar even later bleek dat het een normaal 'schuifel uurtje met zachte muziek' was. Op een gegeven moment ging de verlichting aan en op stampende beats van zeker 130 dB werd het psychedelische plafond zichtbaar, geweldig. Na een half uur en zere oren was het mooi geweest en zijn we terug gegaan naar ons hotel, om na wat rare praat met twee Canadese meiden een een Brit moe in ons bed te belanden.

De volgende dag was het tijd voor de tempels. Je zoekt een man met een tuktuk (een brommer met daarachter een bakje waar vier personen in kunnen) op straat, onderhandelt met hem en zo heb je voor 10 dollar, voor vier personen, de hele dag vervoer tussen de tempels. Je betaalt nog wel 20 dollar entree, maar voor wat je daar te zien krijgt is het t geld dubbel en dwars waard. In een notendop komt het er op neer dat het een heel groot gebied is, vele vierkante kilometers, vol tempels, grote gebouwen, grachten, vijvers, mooie bomen, dat soort dingen. Het is allemaal erg oud, vervallen en indrukwekkend. Sommige tempels zijn zelfs helemaal door oerwoud overgroeid, zodat bomen met een diameter van enkele meters dwars door de muren groeien. Op een gegeven moment zagen we allemaal olifanten en het bleek dat je op die beesten een rondje om een tempel kon maken, dat leek ons wel wat. Wat een beesten zeg! Maar het zit helemaal niet lekker! We zaten met ons tweeën in zo'n bakje op de rug van die olifant en dan schud je bij elke stap van links naar rechts, en hard ook! Op een gegeven moment heb je het allemaal wel gezien en na een mooi uitzichtpunt op een heuvel, op een tempel, waar het heel druk was, waar je een mooie zonsondergang zou zien, waar allemaal wolken voor de horizon dreven, waar wij dus besloten eerder weg te gaan, hadden wij zoiets van, we gaan naar huis.'
Eenmaal terug in Siem Reap hebben we superlekker gegeten in een op Philip Starck gebaseerd restaurant. Van de zaterdagavond hadden we hoge verwachtingen, maar het bleek dat de vrijdagavond veel gezelliger was dan de zaterdagavond. 's Avonds werd het op een gegeven moment nog wel grappig toen een tuktuk driver ons vroeg waar onze vierde persoon was, hij noemde hem al 'the toilet person', want de dag ervoor had hij ons ook al ontmoet en toen moest hij wachten op Martijn, omdat hij op de plee zat. Dus wij lachen....zegt een andere tuktuk driver opeens "Look! My friend tuktuk fly!" komt er zo'n jochie met zn tuktuk op het achterwiel langsscheuren...wat een volk hier. Toch boeide de rest van de avond niet zo erg en rond een uur of 1 lagen we weer op bed.

De volgende dag was het 's middags om een uur of twee tijd voor de terugweg. Net daarvoor hebben we nog een krokodillenboerderij bezocht, dat was wel gaaf, zo'n 400 krokodillen die daar een beetje langs de kant van een vijvertje liggen. Anyway, de terugreis. Stel je voor, je zit zes uur lang in een bus vol Cambodjanen, met de airco op volle toeren. Ineens zie je een monnik met zijn gewaad voor zijn mond. Ook begonnen er mensen te lopen en te wapperen met dingen voor hun gezicht. De gezichten trokken steeds zuurder weg, iedereen begon te praten...en we hadden niet helemaal door waar het over ging totdat een enorm doordringende lucht ons ook bereikte. Wat bleek nou, een Cambodjaan die de vorige dag iets had gegeten waar zijn maag het niet helemaal mee eens was, had zijn hele zaakje laten lopen, waardoor de hele bus naar diarree stonk. Er werd parfum in de airco gespoten, potjes mintgeurige tijgerbalsem gingen rond, iedereen zat met doeken voor de neus en uiteraard waren er grappen te over. Wat hebben we gelachen.

Eenmaal thuis werd het lachen iets minder, Arjen, onze begeleider, was vrijdag al ziekjes, maar nu bleek dat hij nog steeds op bed lag en de dokter had Dengue bij hem geconstateerd. Dengue wordt overgedragen door muggen en er is geen medicijn voor. Het enige dat je kan doen is rusten, maar ondertussen doen wel al je botten pijn, heb je hoofdpijn, ben je duizelig....niet echt ideaal voor Arjen, die normaalgesproken geen minuut kan stilzitten, altijd druk aan het werk is en ook heel veel werk te doen heeft. Gevolg was ook dat ik hem eergisteren naar Phnom Penh moest rijden, hij moest weer bloed prikken bij de kliniek. Daaruit werd duidelijk dat het inderdaad Dengue was, hij heeft nu wat pijnstillers en de dokter zegt dat hij zeker tot het na het weekend moet blijven rusten. Daarnaast hebben zowel Bas als Erik wat slecht nieuws gekregen van het thuisfront, waardoor de mood nu een beetje minder is. Dat soort dingen gebeuren en het gaat vanzelf wel weer over. Om al die dingen te vergeten gaan we dit weekend met ons vijven (ja, Miriam is ook aangekomen), naar Sihanoukville en Kampot, twee stadjes aan het strand. Daarover vanzelf meer, dit verhaal is wel weer lang genoeg zo. Ik ga de volgende week mensen interviewen, met een tolk van hutje naar hutje, om zo wat informatie te krijgen over mijn te ontwerpen spel en verpakking. Ik ben nu druk bezig de vragen te bedenken, dus ik heb gelukkig genoeg te doen.

Ten slotte nog even wat recents, ik kom net terug van Phnom Penh, Arjen kan nog steeds niet rijden en geen van de werknemers hier heeft een rijbewijs...en er was staal nodig voor een constructie. Anyway, midden in de stad wenkte een politieagent me aan de kant. In Nederland zou je dan gelijk aan de kant gaan, maar hier krijgen de agenten een maandloon van 20 dollar, dat is te weinig om een gezin te onderhouden, dus gebeurd het heel vaak dat ze boetes geven en het geld in hun eigen zak stoppen. Daarom stop je hier dus eigenlijk nooit voor de politie, tenzij het niet anders kan. Ik vroeg dus aan Sarim (één Cambodjaanse werknemer van Kamworks) of ik echt moest stoppen, volgens hem moest het echt. Dus ik aan de kant....en dan heb je gezeik. Ik moest mijn rijbewijs laten zien, die was volgens oom agent niet geldig, want het was geen Cambodjaans rijbewijs, bla bla bla, naar heel wat gezeur fluisterde hij in mijn oor dat ik hem tien dollar moest geven, dat het dan goed was. Uiteindelijk heeft Sarim het omlaag gedingd naar 5 dollar en hebben we dat maar gegeven. Ineens zijn ze dan je beste vriend en helpen ze je zelfs weg te rijden. Ratten.

Tot slot, ik ben vanaf nu ook mobiel te bereiken op +85592502549. Op een vaste telefoon toets je dus 0085592502549. De groeten die kant op en de foto's komen bij het volgende verhaal!

Weekendje Phnom Penh en meer

[Nieuwe foto's in de gallery 25-04-07 Eerste kiekjes Cambodja]

Ik zit hier midden tussen de rijstvelden op een lullig stoeltje, maar met het meest mooie uitzicht dat hier mogelijk is, een verhaal te typen. Bas is om me heen aan het lopen om foto’s te maken van dit bijna idylische tafereel. De afgelopen dagen is er weer heel wat gebeurd, er is vandaag dus genoeg te lezen.

Afgelopen weekend zijn we met z’n vieren naar Phnom Penh gegaan. Er zou koninginnendag gevierd worden en het plan was om ook twee motoren te kopen. Koninginnendag ging aan onze neus voorbij, we kwamen er in Phnom Penh pas achter dat het hele feestje om half 1 ’s middags al afgelopen was. Op dat moment moest ik er toch echt aan geloven, de kapper. Na wat gebladerd te hebben in een boekje vol Cambodjaanse kapsels heb ik er maar één uitgekozen en mijn ogen dicht gedaan. Eenmaal buiten voelde ik de wind door mijn korte haar, iets dat ik in geen vier jaar meer gevoeld had, heerlijk! Toch duurde het nog een uur voordat ik echt blij was met mijn nieuwe kapsel. De hele middag hebben we al tourend en struinend doorgebracht, drukke boulevards, krappe marktjes, koloniale gebouwen en golfplaten huisjes, contrast alom. De avond hebben we in twee barretjes doorgebracht, de één stond bol van de westerlingen, de ander stond bijna helemaal leeg. Toch was het gezellig die avond en voor we het wisten was het weer bedtijd. Ons hotel was op zijn minst chabby te noemen, 5 dollar voor een twee-persoons kamer in je eentje, maar ’s nachts was overal het geluid van stromend water te horen, de hitte was niet weg te blazen door de ventilator en rechtop staan in de douche was al helemaal niet mogelijk, rauwheid.

De volgende dag had ik met Leap afgesproken een motor te kopen. Als je namelijk geen Khmer spreekt is het erg moeilijk om voor een goede prijs een motor te krijgen. Leap is de assistent van Arjen (onze begeleider) en met hem heb ik ook de deal gemaakt dat hij over drie maanden mijn motor kan kopen voor zo’n 150 dollar minder dan ik er voor betaald heb. Voor mij een goede zekerheid en niet duur, voor hem een manier om de motor die hij toch al wilde kopen voor 150 dollar minder te krijgen. Om een uur of 11 stond hij dus daadwerkelijk met een honda dream voor de deur, een motorscooter waar half Cambodja op lijkt te rijden. De scooter die me in Nederland het best beviel was mijn goede oude Honda Scoopy en dit is eigelijk de 125cc variant daarvan. Na wat rondtouren door het backpackers gedeelte van de stad zijn ik en Martijn weer terug gereden naar het weeshuis, een ritje van zo’n 50 minuten.

Verder....virussen. Eentje op mijn computer en iets dat er op lijkt in mijn buik. Die op mijn computer kostte vooral tijd, drie nieuwe windows XP installaties later was het probleem pas verholpen, maar het resultaat is nu wel dat alles supersnel draait. Dan dat virus in mijn buik, het viel allemaal wel mee, anderhalf uur met steken in mijn maag wakker gelegen, een keer flink naar de WC en klaar was het weer. Het valt me allemaal eigelijk wel mee, ik heb Martijn nu een paar keer een sprintje naar de WC zien trekken om vervolgens na één keer niet mijn oren dicht te hebben gedaan, nu altijd mijn oren dicht te doen. Gelukkig valt het hier mee, maar ik klopt het toch even af.

Dan die kinderen hier...wat een kleine helden! Altijd willen ze met ons voetballen of Khmer – Engelse woorden leren, gisteravond namen ze ons zelfs in het donker mee de rijstvelden in om op zoek te gaan naar dieren. Kikkers, dikke slakken, torren, van alles kwam voorbij. Ik was eerst heel erg aan het opletten, goed voor me uit kijkend, want ik had namelijk een dag eerder al twee slangen gezien voor ons huis en had geen zin om er hier eentje in mijn broekspijp omhoog te voelen kruipen. Maar die kinderen, ja, ze zijn bikkelhard, waar een ander kind in huilen zou uitbarsten stampt een Cambodjaans kind even een paar keer hard met zijn voet op de grond en het is weer klaar. Wat nog wel het meest opvalt is dat ze altijd lachen. Je zult zelden een kind niet zien stralen van het lachen.

Ook heb ik een hele tas en een boek vol leuke proefjes meegekregen van Ben de Witte. De echte scheikundelessen zijn nog niet begonnen, maar de kinderen hebben al wel kennis gemaakt met zwevende magneten. Sommige kinderen kenden het truckje al, maar anderen gingen helemaal kijken waar de veren zouden zitten die de magneten uit elkaar zouden houden. Ik heb nu al zin in de lessen die we gaan geven.

De bacheloropdracht, de reden dat ik hier nu zit, loopt nog niet echt. Ik heb nu wel een goedgekeurd plan van aanpak, maar ik ben er zelf nog niet tevreden over. Op dit moment is het veel lezen over de Cambodjaanse cultuur. Ik heb nog niet helemaal een beeld van wat ik hier nou precies allemaal wil gaan doen en dat wil ik voor het eind van deze week toch zeker wel rond hebben. Toch krijg ik nu een steeds beter beeld van de mensen hier en uiteindelijk zal dat me flink helpen bij het ontwerp van het spel en de verpakking van de lamp.

Kortom, het gaat hier eigelijk allemaal best prima, ik moet nog een beetje op gang komen met de opdracht, maar de omgeving, motor, mensen hier en uiteraard de weeskinderen maken het hier meer dan aangenaam!

Dagelijks leven hier...gekte

[Bijbehorende foto's: 25-04-07 Eerste kiekjes Cambodja]
Foto hierboven: van voor naar achter: Erik, Bas en Martijn.

Iets minder hard zwetend, omdat het net heeft geregend, achter een stevig bureau, vanuit een comfortabele bureaustoel typ ik dit keer een bericht. Ja, een hele vooruitgang sinds een paar dagen geleden. Uiteraard heeft het ongedierte nog steeds de macht over het luchtruim en brullen de krekels buiten ook nog steeds de stilte weg.

Het gaat goed hier! Martijn en ik zijn hier een beetje gesetteld, alles heeft zijn plek gekregen. We kijken niet meer op als er ineens een kudde koeien voor de deur staat, als er twee geitjes naar binnen lopen of er ineens een grote gecko op de muur zit. De kinderen van het weeshuis kennen langzamerhand onze namen en zij hebben ons zo'n beetje tot tien leren tellen in het Khmer. Eén ding is zeker, het is hier wel heel anders dan thuis.

Onze dag begint om half zeven, douchen, tanden poetsen, noodles als ontbijt. Van zeven uur 's morgen tot een uur of vier 's middags zijn we bezig met de bacheloropdracht met 's morgens een koffiepauze en 's middags een klein uur lunchpauze. Na vier uur zijn we (Erik, Bas, Martijn en ik, zie foto hierboven) tot nu toe bijna elke dag met de motor naar het dorpje aan het eind van de zandweg gereden, wat zo'n kwartier duurt, om voor zo'n 20 cent een superlekkere shake te halen. Tot nu toe is het nog geen één keer voorgekomen dat de mensen daar niet stil gingen staan aan de kant van de weg en vroegen hoe lang ik was. Ik bedoel, dat het één keer grappig is om iemand die zien die 40 centimeter langer is dan de gemiddelde Cambodjaan kan ik snappen, maar keer op keer is dat volk stomverbaasd, heel apart, wel altijd heel vriendelijk enzo. Om een uur of vijf is het even tijd om niks te doen, zo tot een uur of zeven. De kok van het weeshuis kookt ook voor ons en het eten is hier heel prima eigenlijk! Wel elke dag rijst en als toetje fruit, maar toch weet ze het heel goed te variëren. We eten altijd met Arjen, onze begeleider hier (zie foto's). Na zo'n goed half uur en steevast een aantal muggenbeten later is het dan tijd om richting ons huisje te gaan. Mensen gaan hier heel vroeg naar bed, al zo rond een uur of negen gaan hier de oogjes toe.

De afgelopen dagen hebben we een beetje meegekregen hoe het dagelijks leven zich hier afspeelt. De zon is al op als we wakker worden, tot een uur of acht is het prima toeven buiten, maar daarna heeft het kwik de 35 graden al snel bereikt. Er lopen hier genoeg paarden, koeien, geiten, gecko's en kippen rond om een dierentuin te beginnen en af en toe loopt er hier een man rond die ik alleen nog maar het geluid van een koe na heb horen doen. En goed ook! Ondertussen rijden hier brommertjes af en aan die ijsjes, koekjes, eten en gekoeld drinken proberen te verkopen en zie je de kinderen de hele dag een beetje rond rennen hier. Tot nu toe heeft het hier elke avond nog wel geonweerd, supermooi vind ik dat en ik beloof dat daar nog betere foto's van komen! 's Avonds na het eten gaan we hier ook af en toe voetballen met de kinderen, wat een harde kereltjes zijn het zeg! Supersnel, superhard, niks doet ze pijn. Ze zijn zo open, eerlijk en blij, niet normaal!

Dit weekend gaan we naar Phnom Penh, waar op de Thaise ambassade een feest ter ere van koninginnendag wordt gevierd! Ik ben van plan om eindelijk dat bos haar van mijn hoofd te laten verwijderen daar het nu wel heel erg warm wordt. Ook gaan we dit weekend eens kijken naar een motor voor Martijn en mij, dus daarover na het weekend vast wel meer!

Er staan wat foto's online! Kijk aan de rechterkant onder het kopje foto's! We hebben hier in the middle of nowhere in een ontwikkelingsland internet via een straalzender die eerst 40 km door de lucht moet naar phnom penh, met een datalimiet van 500 mb per maand en een snelheid waar een postduif luidkeels om lacht, ik kan elke dag dus hooguit één of twee foto's op de site zetten, dus houd het in de gaten, er kan maarzo nieuw materiaal bij zitten.

Ik hoorde dat het in Nederland ook 26 graden is, goeiendag, volgens mij ga ik de mooiste nederlandse zomer ooit missen!

Nou, tot na het weekend maar weer, groeten!

Van Mariënheem naar Sré Ampil

Zo, dat is even andere koek.

Ik zit hier al zwetend op een gammel bankje en als ik om me heen kijk zie ik insecten vliegen om alle lampen hier. Ik heb er net een trip van een goede drie dagen opzitten om hier te komen en het ging eigenlijk allemaal best soepel.

Het begon allemaal in Mariënheem, ik heb mijn kamer in Enschede leeg geruimd en alles staat nu in Mariënheem op zolder. Ik ben door mijn moeder en zusje van Mariënheem naar Nijmegen gebracht, waar ik doorging met Martijn Kranen (studiegenoot, is ook onderdeel van de opdracht) plus zijn moeder en vriendin naar Düsseldorf. Na een paar uren wachten vertrok om een uur of negen ‘s avonds de vlucht naar Dubai, prima vlucht, zes uur, goede service. Na vier uur in Dubai, dat trouwens een gotse lelijk vliegveld heeft, vlogen we door naar Bangkok. Aan het einde van de middag waren we in het centrum, wat een stad zeg! We vonden een hotel dicht bij het station vanwaar we de volgende ochtend om 5:55 de enige mogelijke trein pakten. Veel tijd voor sightsee-en was er dus niet. De volgende ochtend om 5 uur op..trein gepakt die ons tot op 5 km van de Cambodjaanse grens bracht. Zes uur lang met de trein voor ongeveer 1 euro! Van daaruit met een Tuk-tuk, dat is een brommer met een bakkie achterop, naar de grens gereden, alwaar we continu werden belaagd door mensen die ons ‘wel zouden helpen een visum te krijgen’, yeah right. De lonely planet had ons al gewaarschuwd voor dit soort ongure types, dus we liepen rechtstreeks de officiële visumtoko in. Het probleem was echter dat het ‘visum-on-arrival’ niet meer werd verstrekt omdat er ergens een fout in het systeem zat, bla bla bla bla. We konden Cambodja wel in, maar moesten in de hoofdstad een visum halen binnen 30 dagen. Nouja, goed, wat moet je dan. Wij dus de grens over, worden we tegengehouden door twee mannen in uniform die ons vertelden dat we wel een visum nodig hadden. Ze waren namelijk van de Cambodjaanse regering en om de één of andere vage reden was het hier wel mogelijk een visum te krijgen. Nadat we 45 ipv 25 dollar voor het visum neer moesten tellen konden we eindelijk zonder problemen de grens over. Wat een bende daar zeg, overal bedelaars en mensen die je hun taxi in proberen te lullen. Op een gegeven moment word je daar door iemand van de regering (zegt hij) een bus in geluld om je gratis naar een busstation te vervoeren van waaruit alleen legale taxi’s en bussen vertrekken. Natuurlijk probeerden ze je daar net zo hard te naaien en als je besluit weg te gaan besef je dat je zo’n kwartier door de hitte moet lopen om weer bij de grensovergang uit te komen. Anyway, uiteindelijk een taxi weten te strikken die ons voor 15 dollar per persoon naar Battambang bracht, dat op zo’n twee uur rijden ligt. Eenmaal daar werd ons beeld van Cambodja stukken beter, relaxte mensen, lekker sfeertje, goed hotel, 2 persoons kamer voor 5 dollar, wat wil je nog meer! Tijdens het eten een paar leuke mensen tegengekomen en ’s avonds om 10 uur waren wij de enige mensen die nog op straat waren daar, heel raar, iedereen gaat hier supervroeg slapen. We hebben met ons zessen een restaurantje een poos open weten te houden en waren uiteindelijk na flink wat pils zo’n 4 dollar per persoon kwijt. Er zat een meisje uit Melbourne bij die in een circus werkte, een Belgisch meisje dat tijdens het skinnydipping was gestoken door een kwal, kortom, mooi raar volk bij elkaar. De volgende dag, vandaag dus, opgestaan met een lichtelijk zware kop, hebben we de bus naar Phnom Penh gepakt. Na een uur of zes in de bus waren we op de central market van phnom penh, waar Arjen, onze begeleider, al op ons stond te wachten. De laatste 40 kilometer hebben we in zijn truck afgelegd en nu zijn we dus eindelijk op onze bestemming, het weeshuis in Sré Ampil.

We hebben hier net gegeten, het muggennet hangt, we hebben licht, maar veel meer heb ik er nog niet over te vertellen, behalve dat het hier enorm heet is, het stikt van de beesten en de kinderen je hier aankijken alsof je van Mars komt.

Ook kreeg ik net een mailtje dat mijn plan van aanpak voor deze opdracht nog niet is goedgekeurd, moet morgen dus even flink aan de bak om te zorgen dat ik in ieder geval kan beginnen aan de opdracht!

Binnenkort meer hierover!

Cambodja, April t/m Augustus 2007

Op 18 april begint het allemaal. Voor mijn studie Industrieel Ontwerpen aan de Universiteit Twente ga ik een opdracht van drie maanden in Cambodja uitvoeren. Het is de bedoeling dat ik met deze opdracht het bachelor gedeelte van mijn studie afrond, zodat ik in September aan een tweejarige master opleiding kan beginnen.

Op dit weblog zullen geregeld verse verhalen en foto’s verschijnen waarin ik ga proberen het hele tripje zo helder mogelijk neer te zetten. Verhalen over idyllische taferelen kunnen voorbij komen, maar ook de andere kant, de diarree, nare gebeurtenissen en rauwheid zullen vermeld worden.

In Cambodja ga ik aan het werk voor het bedrijf KamWorks, een bedrijf met als slogan “Affordable energy for sustainable development”. In Cambodja heeft slechts één op de tien mensen een stopcontact in huis. De mensen die al stroom hebben wonen veelal in een grote stad als Phnom Penh. Het komt er dus op neer dat mensen buiten de stad, dat is verreweg het grootste gedeelte van de bevolking, op het platteland woont en geen toegang heeft tot het vaste stroom net. Het wordt er rond een uur of zeven al donker en eigenlijk komt het leven ’s avonds helemaal stil te liggen, de mensen kunnen weinig. Natuurlijk hebben ze wat kaarsen, aggregaten en oplaadbare auto accu’s, maar ideaal is het allemaal niet. Een Delftse student heeft vorig jaar een prototype van een lamp ontwikkeld die zich overdag oplaad op zonne-energie en daar ’s avonds een uur of drie licht van kan geven. De lamp is zo gemaakt dat hij draagbaar is, hij gebruikt kan worden als diffuse lamp (net als een kamerlamp), maar ook een gerichte bundel kan produceren (net als een zaklamp). De lamp moet nog verder ontwikkelt worden en dat proces is nu in volle gang. Er is al een samenwerking met de wereldbank (micro kredieten etc.) in gang gezet om te zorgen dat zo veel mogelijk mensen ook daadwerkelijk de middelen hebben om te lamp aan te schaffen.

Zelf ga ik vooral bezig met de gebruikers, de boerenbevolking van Cambodja. De prototypes zullen getest moeten worden en de visie van de lokale bevolking moet duidelijk in kaart worden gebracht. Door nu al veel te testen kunnen problemen er vroegtijdig uit worden gehaald. Ook ga ik bezig met het ontwerpen van een spel. Er komt geen gebruikershandleiding bij het product, maar de werking zal duidelijk worden gemaakt met een simpel spelletje dat eventueel in de verpakking geïntegreerd gaat worden. Tot slot ga ik ook de verpakking van de lamp en het zonnepaneel ontwerpen en proberen de houder van het zonnepaneel te verwerken in het ontwerp van de verpakking. Uiteraard zal de opdracht zich daar pas echt gaan vormen, maar globaal is dat wat ik daar ga doen. In Cambodja zitten we op zo'n 40 km van Phnom Penh, op het terrein van een weeshuis. s' Avonds gaan we de kinderen daar lesgeven, dus ook daar over zullen nog wel wat verhalen komen.

Ik ga niet alleen, er gaan nog twee studenten uit Enschede mee, twee studenten electrotechniek uit Rijswijk zitten er al een paar weken en een studente Industrieel Ontwerpen uit Delft zal een paar weken later aankomen. Deze mensen gaan bezig met o.a. het herontwerp, de elektronica, voorlichting, verkoop en haalbaarheid.

Heel bondig is dit waar het de komende maanden over zal gaan op dit weblog. Vind je het interessant en wil je elke keer op de hoogte gehouden worden van nieuwe verhalen of foto’s? Meld je dan aan voor de mail lijst via de link onder mail lijst in de rechter kolom van deze pagina.

De rest van deze pagina bestaat uit korte samenvattingen en foto’s van de verschillende tripjes van de afgelopen jaren. De gastenboek functionaliteit heb ik weg gehaald, als je reacties hebt vind ik dat zeker gaaf, maar stuur ze dan als email naar info@stefanruiter.nl.

Op 18 april vlieg ik met Martijn Kranen via Dubai naar Bangkok in Thailand. Van daaruit gaan we per bus/trein door naar Phnom Penh in Cambodja. Ik hoop dat het interessante verhalen worden!

Kastelen, brullende Duitsers en een VW-bus in Heilbronn, Heidelberg & Karlsruhe

[Bijbehorende foto's: 19-03-07 Heilbronn]
Een paar dagen op visite bij Elena, Duitsch, van Russische afkomst, woont in Heilbronn bij Stuttgart, hobbies: schoonmaken, haar ratten en goed zorgen voor haar gasten. Ik kreeg een gratis ticket om naar Heilbronn te gaan en dat kon ik uiteraard niet af slaan. Na een uur of zes in de trein, met een lege telefoon, aangekomen op Heilbronn Hbf, geen Elena. Half uur later, geen Elena. Hoor ik opeens, Stefaaan! Geen Elena, maar een vrouw achter de balie van de Yorma's. Vreemd. Bleek Elena's moeder te zijn. Voor het eerst hoorde ik het woord dat me de hele trip zou achtervolgen: Essen? Ja, lekker. Bezweet kwam Elena een paar minuten later aan. Supermarkt, rondje Heilbronn, muziekje, slapen. Volgende ochtend, tegen de middag aan pas wakker, Elena was naar school, maar haar moeder had Enorm veel eten klaar gezet..ppffff, maar wel lekker. s'Middags naar Heidelberg gegaan, mooie stad, nog mooier slot op een berg, zonsondergang daar gezien, prachtig. 'sAvonds bandje gezien in de Schwimmbadclub, Ezio. Terug naar Heilbronn, muziekje, slapen. Zaterdag was er een open dag op Elena's school, paar uurtjes daar doorgebracht. Daarna een aanvulling op de rattenverzameling van Elena gekocht, een lief nieuw ratje van een paar weken oud. Doch, het zat niet mee, de twee andere ratten zorgden ervoor dat het nieuwe ratje nog dezelfde middag het loodje legde. Daarna een tripje Karlsruhe gemaakt, naar een interactief media museum geweest, hoogtepunt was toch wel de commodore 64, de rest was een beetje lafjes. 'sAvonds terug in Heilbronn met een paar vrienden van Elena op stap geweest, prima, uiteindelijk terechtgekomen in die Gartenlaube (ja, heus, het tuinhuisje), aldaar louter lallende Duitsers die op Duitschtalige covers aan het meebrullen waren, met af en toe een goed stukje jaren '90 electronica, prachtig om te zien. Na een vermaarde poging een currywurst te bestellen gingen we terug, jaja, per VW-bus (ik werd gek), thuis weer een muziekje, slapen. Het plan was om rond 09:00u de trein te pakken, dat werd 14:00u. Afscheid genomen van Elena en dr moeder (wederom bij Yorma's met de vraag: Essen?). Terugweg, met vertraging, in de sneeuw uitgestapt op station Enschede, eindelijk thuis.